İlk bedelliyi hangi padişah uygulamıştı?
Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. İsmail Güneş,
bedelli askerliğin ilk olarak 165 yıl önce 1846’da, Padişah II. Mahmud
döneminde Yeniçeri Ocağı’nın kapatılıp düzenli orduya geçilmesinin
ardından, "Bedel-i Fiahsi" adıyla "kendi yerine başkasını askere
gönderme" şeklinde uygulanmaya başladığını söyledi. O dönem 5 yıl olan
askerliğe gitmesi zorunlu olan kişilerin, işlerinden ayrı kalmaması ve
ekonomik sıkıntılar yaşanmaması için uygulamanın yürürlüğe konulduğunu
belirten Yrd. Doç. Dr. Güneş şöyle dedi: "Ancak bu bedel para olarak
ödenmiyordu, yerine bir başka kişiyi askere gönderiyordu. Bedel
verilecek kişinin 25- 30 yaşlarında, bulaşıcı hastalığı olmaması, ruhsal
durumunun askerlik yapmaya elverişli olması, yüz kızartıcı bir suç
işlememesi, çevresinde kötü tanınan biri olmaması gerekiyordu".
"Beyaz köleler bedel olarak verilebilirken, siyahi köleler bedel olarak
kabul edilmiyordu". Yrd. Doç. Dr. Güneş, 1870 yılından itibaren ise
bedelli askerliğin ’Bedel-i Nakdi’ adıyla para karşılığı da yapılmaya
başlandığını kaydederek şunları anlattı: "1886’da yapılan değişiklikle
sadece parasal usulle bedelli askerlik uygulamasına devam edildi.
Sonraki yıllarda bedelli uygulamasından yararlanacaklara 50 Osmanlı
altını verme zorunluluğu getirildi. Ayrıca memleketlerine en yakın
askeri birlikte 5 ay süreyle eğitim görüyordu. 1911’de ise belirlenen
rakam yüksek bulununca, bedel 30 Osmanlı altınına kadar düşürüldü".